Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Güler Karaman
Danışman: HALÜK ÜNSAL
Özet:Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencileri, rehber öğretmenleri, bilişim teknolojileri öğretmenleri ve yöneticilerinin siber zorbalık hakkındaki görüşlerini derinlemesine incelemek, siber zorbalığın nedenleri, etkileri ve sonuçları ile siber zorbalığın azalması veya önlenmesi için katılımcıların önerilerini ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubu, 20152016 eğitim öğretim yılında, Ankara'nın Keçiören ilçesinde seçilen altı ortaokulda görevli yedi okul yöneticisi, yedi rehber öğretmen ve yedi bilişim teknolojileri öğretmeni ile on altı ortaokul öğrencisinden oluşmaktadır. Nitel araştırmada en yaygın veri toplama tekniklerinden görüşme ile veriler toplanmış, verilerin çözümlenmesinde içerik analizi türlerinden kategorisel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda siber zorba davranışlarını öğrencilerin en çok cep telefonu ya da internet ile gerçekleştirdiği ve internet üzerinden de siber zorba aracı olarak en çok sosyal medya kullandıkları görülmüştür. Öğrenciler siber zorba davranışı olarak en çok internet üzerinden izinsiz paylaşımda bulunmayı, birbirlerinin hesabına izinsiz erişmeyi ya da hesap çalmayı; rehber öğretmenler en çok izinsiz paylaşımda bulunmayı, psikolojik zarar vermeyi; BT öğretmenleri izinsiz erişim/çalma ve psikolojik zarar vermeyi; yöneticiler ise psikolojik zarar vermeyi dile getirmişlerdir. Siber zorbalığa iten nedenlerin en fazla psikolojik nedenler olduğu sonucuna varılmıştır. Öğrenciler daha çok siber zorbalığı eğlenceli buldukları, intikam almak ya da arkadaşlarına şaka yapmak için siber zorbalık yaptıklarını belirtmişlerdir. Rehber öğretmenler psikolojik nedenlerin ve sosyal nedenlerle; bilişim teknolojileri öğretmenleri psikolojik nedenlerle; yöneticiler de öğrencilerin en çok popüler olma isteğiyle ya da intikam almak için siber zorbalık yaptıklarını belirmişlerdir. Öğrenciler siber mağdurun en fazla üzüntü, korku ve öfke; rehber öğretmenler siber mağdur öğrencilerin en fazla yalnızlık, öfke ve üzüntü; BT öğretmenleri siber mağdur öğrencilerin en fazla üzüntü, korku ve yalnızlık; yöneticiler siber mağdur öğrencilerin en fazla üzüntü ve yalnızlık hissedeceklerini düşündüklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin arkadaşı tarafından siber zorbalığa uğradığında en fazla öfke, daha sonra üzüntü hissedecekleri; rehber öğretmenler ise öğrencileri tarafından siber zorbalığa uğradığında en fazla üzüntü hissedecekleri; BT öğretmenlerinin de en fazla öfkeleneceklerini ve üzüntü duyacakları; yöneticilerin ise en fazla üzüntü hissedecekleri sonucuna varılmıştır. Siber mağdurun hissettiği duyguların neler olduğunu belirlemek için sorulan soruya öğrencilerin en fazla üzüntü, daha sonra korku ve öfke cevaplarını verdikleri ancak arkadaşı tarafından siber mağduriyet yaşadığında ne hissedecekleri sorulduğunda en fazla öfke, daha sonra üzüntü hissedeceklerini söyledikleri dikkati çekmektedir. Öğrencilerin siber zorba olaylarından sonra en çok yardım aradıkları belirlenmiştir. Ayrıca; siber zorbalığı önlemek için okullarda yapılan çalışmalara rehber öğretmen, bt öğretmeni ve yöneticilerin verdikleri cevaplar incelendiğinde; en fazla bilgilendirme yapıldığı ve bilgilendirme çalışmalarının daha çok öğrencilere yönelik yapıldığı sonucuna varılmıştır. Katılımcıların siber zorbalığı önlemek için okullarda yapılan çalışmalarda kimlerin görev alması gerektiğini sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde en fazla bilişim teknolojileri öğretmenleri, okul yöneticileri ve rehber öğretmenlerin görev alması gerektiğini belirlenmiştir. Ayrıca siber zorba davranışların azaltılması ya da önlenmesi hususunda da katılımcıların görüşlerine başvurulmuştur. Araştırmada elde edilen bulgular literatür çerçevesinde tartışılarak siber zorbalık konusunda hem öğrencilere, ailelerine, eğitimcilere ve devlete hem de bu konuda gelecekte yapılacak araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.