Tasarıma Bilgi Girişinde Göz İzleme Teknolojisinin Kullanımı: Durum Çalışması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ayşe Ezgi İLHAN

Danışman: ABDULLAH TOĞAY

Özet:

Bilgi sahibi olmak ve bilgiyi doğru şekilde kullanmak her alanda olduğu gibi tasarım disiplininde de önemlidir. Bilgi, tasarımcıların yapacağı gelecek çalışmalara erken müdahale etme ve mevcut ürünlerin başarısını yorumlama konularında tasarım çalışmalarına ışık tutar. Tasarlanan bir ürünün ideal/tinsel boyutunu anlayabilmek o ürünle ilgili daha ayrıntılı bir bilgi sahibi olabilmek ve ürünü doğru yorumlayabilmek anlamına gelmektedir. Ürün tasarımının ilk olarak ürünün görünümüyle ilişkilendirilmesi ve ürünle kurulan ilişkinin ilk etapta görsel elemanların uyum, sadelik, dinamizm, zıtlık, denge gibi özellikleri üzerinden değerlendirilmesi, estetik ve beğeni kavramlarının önemini vurgulamaktadır. Ürünün biçimsel elemanları ve estetik değeri hem ürünün tasarımcısı hem de kullanıcısı için en temeldeki iletişim noktası olmaktadır. Bu nedenle, çalışmada kullanıcıda saklı estetik beğeni bilgisine kullanıcı üzerinden erişebilme hedefi ve estetik yargıların genellenebilirliği sorgusuyla, kullanıcıların iç dünyasına büyük etkisi olan görmeye odaklanılmış ve araç olarak göz izleme teknolojisi kullanılmıştır. Bu kapsamda statik ürün grubu üzerinde çalışma kararı alınmış ve örneklem olarak koltuk varyasyonları üretilmiştir. Detayları değişen koltuklar üzerinden göz hareketlerinin verdiği sonuçlar ve katılımcıların beğeni değerlendirmeleri farklı aşamalı çalışmalarda izlenmiştir. Çalışmanın temel hedefi doğrultusunda anlamlı ve yönlendirici çıktılar sağlanmıştır. İlk odaklanmaya kadar geçen süre, ilk odaklanmanın süresi, odaklanma sayısı ve süresi, ziyaret sayısı ve süresi gibi bakış metrikleri üzerinden beğeninin gözden okunabileceği ve bakış bilgisinin tasarım kararlarına etkisi olabileceği sonucu elde edilmiştir. Diğer taraftan bu bilginin göz izleme teknolojisi kullanımında hangi süreçler işletilerek elde edilebileceği deneysel süreçlerde analiz edilmiş ve çalışma kapsamında tasarım pratiği için yol haritası oluşturulmuştur.