Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, MİMARLIK ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEVDA MÜRÜVET BÜYÜKSURAL
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Cemile Nakış Karamağaralı
Eş Danışman: Özlem Sağıroğlu Demirci
Özet:
Antik çağdan günümüze kadar toplumların yaşamak için kenti tercih ettiği Antalya Manavgat ilçesinde bulunan Side kenti, ve uygarlıkların aynı yerde üst üste kurulmasıyla çok katmanlı tarihi dokuya sahip olmuştur. Osmanlı Dönemi’nde bölgeye yerleşen Giritliler, Selimiye köyünü kurarak kentin son katmanını oluşturmuştur. 1960’lı yılların sonunda Side antik kenti, sahip olduğu doğal, tarihi ve kültürel zenginlikler değerlendirilerek kitle turizmine açılmıştır. Fakat turizmin kontrolsüz gelişmesi sonucunda çağdaş yaşamın devam ettiği kent ile kültürel mirasın iç içe geçmesi birtakım problemlere neden olmuştur. Tez çalışma sınırı Side antik kenti kentsel ve III. derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenmiştir. Araştırmanın amacı, Side’nin turizm ile tanışmasıyla çıkan problemleri ve bu problemlere yönelik olarak geliştirilen koruma amaçlı imar planlarının kent üzerindeki etkisini tespit etmektir. Sorunların tespit edilmesinde, literatür araştırması ile kentin tarihine yönelik bilgileri toplayarak, kentin keşfedilme sürecinden günümüze kadar yapılan belgeleme ve koruma çalışmaları incelenmiştir. Elde edilen verileri alan çalışmasında değerlendirerek, turizm sonrasında kentin değişimi, koruma amaçlı imar planlamalarının tarihi çevreye olumlu ve olumsuz etkileri araştırılmıştır. Sonuç olarak, sit alanı gerekliliklerinin ve koruma amaçlı imar planlarının doğru şekilde yürütülememesi nedeniyle Side antik kentinde ciddi bozulmalar yaşandığı tespit edilmiştir. Kentte artan turizm rantı sebebiyle kaçak yapılaşmalar artmış ve bu nedenle kentin kültürel mirası ikinci planda kalmıştır. Side antik kentinde turizme öncelik verilmesi ve koruma çalışmalarının turizm kararlarından sonra yapılması, kentte koruma çalışmalarının yeterli derecede sağlanamamasına ve kentin özgün geleneksel kimliğinin zedelenmesine neden olmuştur. Bu çalışma, Side antik kenti için geliştirilebilecek koruma çalışmalarına altlık olmakla birlikte, antik kent ve çağdaş yaşamın birlikte bulunduğu durumlarda ortaya çıkabilecek problemlere yönelik hangi önlemlerin alınması gerektiği hakkında yol göstermektedir.
Anahtar Kelimeler : Side antik kenti, arkeolojik sit, tarihi çevre, turizm, koruma amaçlı
imar planı