Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Felsefe Grubu Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DİLEK BAŞERER
Danışman: Ekrem Ziya Duman
Özet:
Düşünme çok yönlü ve karmaşık bir süreçtir. Kişilere özgün olan bu muhakeme gücü insanın varoluşundan beri vardır. Özellikle felsefenin yapı taşı olması nedeniyle birçok filozofun düşünme öğretisi bulunmaktadır. Sadece felsefe ile kalmayıp psikoloji, eğitim ve mantık gibi alanlarda da önemli yer teşkil etmiş olan düşünme konusunun çeşitli türleri bulunmaktadır. Fakat bu düşünme türlerinden belki de üzerinde en çok durulması gereken doğru düşünmedir. Bunun içinde doğru düşünmenin aracı olan mantık alanı işin içine girmektedir. Mantık hem doğru düşünme aracı hem de mantıksal denen düşünmenin yapı taşıdır. Bu nedenle de mantıksal düşünme doğru düşünme için temel adım oluşturmaktadır. Her insanda mantıklı düşünme söz konusudur. Fakat bu düşünme geliştirilmediği takdirde anlamlı sonuçlar ve akıl yürütme boyutuna ulaşılmayacaktır. Bu nedenle de yapılan araştırmanın amacı mantıksal düşünmenin geliştirilmesidir. Mantıksal düşünme, problem çözmeye, ilişki kurmaya, akıl yürütmeye, dilsel ve anlamsal bakımdan cümlelere şekil vermeye, benzeri ve farklıyı görmeye yardımcı olan bir düşünmedir. Bu düşünmeyi çeşitli akılsal ve anlamsal yönden etkili olabilecek etkinliklerle olmaktadır. Bu amaçla da yarı deneysel tasarımla yola çıkılmış, deney ve kontrol gruplu bir çalışma planlanmıştır. Uygulama Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü (20 kişi deney grubu, 20 kişi kontrol grubu) öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada deney grubu etkinliklerin uygulanacağı; kontrol grubu da herhangi bir etkinliğin uygulanmayacağı grup olarak seçilmiştir. Etkinliklerin ne kadar etkili olup olmadığını görmek için araştırmacı tarafından geliştirilen “Temel Mantıksal Düşünme Testi” ve “Mantıksal Düşünme Ölçeği” ön ve son test olarak uygulanıp aradaki farklılığın anlamlılığı test edilmiştir. Bu işlem sonrasında deney grubundaki mantıksal düşünmenin geliştirilmesi için uygulanan etkinliklerin etkililiği ve mantıksal düşünme ile ilgili bilgi almak için deney grubu ile görüşme yapılarak çalışmada karma bir yöntem izlenmiştir. Böylece araştırmanın temel problemi olan “Mantıksal düşünme nasıl gelişir?’e cevap aranmaya çalışılmıştır. Yapılan uygulamalar sonucunda elde edilen nicel veriler SPSS 23 paket programı ile değerlendirilmiş ve veriler bağımsız t testi, bağımlı t-testi ve ANCOVA ile analiz edilmiştir. Nitel veriler ise görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda deney grubuna uygulanan etkinliklerin etkili olduğu görülmüş ve kontrol grubu ile aralarında anlamlı farklılaşma olduğu tespit edilmiştir. Nitel çalışma ile nicel çalışmaya destek olarak mantıksal düşünmeye ilişkin bilginin arttığı, mantıksal düşünmenin geliştiği ve mantıksal düşünme etkinliklerinin etkili olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler : Düşünme, Mantık, Mantıksal Düşünme, Etkinlik, Akıl Yürütme, Dil ve Anlam