Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, MİMARLIK, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÖKHAN GENÇ
Danışman: Figen Beyhan
Özet:
Kültürel mirasımızı oluşturan, tescillenmiş tarihi yapıların gelecek nesillere aktarılması son derece önemlidir. Ancak mevcut tarihi yapılar özellikle günümüz yaşam standartlarında konfor şartları açısından gerekli koşulları sağlayamamakta ve çağımızın gerisinde kalmaktadırlar. Bu bağlamda tarihi yapıların tekrardan yenilenerek, özellikle enerji verimliliği bağlamında günümüze kazandırılması ve böylece sürdürülebilirliklerinin devam ettirilmesi gerekmektedir. Buda tarihi yapıların enerji verimli iyileştirilmesinde birçok problemin eş zamanlı düşünüldüğü, çeşitli karar mekanizmalarına olan ihtiyacı ortaya çıkarmaktadır. Bu tez çalışmasında tarihi yapıların sürdürülebilirliğini destekleyebilmek ve enerji verimli iyileştirilmeleri hususundaki mevcut yaklaşımların ve çalışmaların uygulamalarda etkin bir şekilde yer bulabilmesi amacıyla bir karar destek sistemi geliştirilmiştir. Çalışmada ilk olarak sistematik bir şekilde geniş kapsamlı bir literatür taraması yapılmış, tarihi yapılarda enerji etkinlik bağlamında yapı tipi, müdahale kapsamı ve yapıya etki düzeyi açısından tarihi yapı müdahale türlerine dair değerlendirmelerin yapıldığı, detaylı tablolar hazırlanmıştır. Bu değerlendirme tabloları ile müdahaleler ve müdahalelerin performansının değerlendirilmesinde tercih edilen yöntemler hususlarında ayrıntılı bir veri tabanı oluşturulmuştur. İkinci olarak, Avrupa’daki farklı iklim bölgelerinde gerçekleştirilen uygulama örnekleri incelenmiş, koruma yaklaşımları, mevzuatlar bağlamında karşılaşılan kısıtlılıklar ve sınırları belirleyen özel durumlar, uygulama biçimleri, kullanılan yöntemler ve malzemeler tespit edilmiştir. Daha sonra tarihi yapılarda enerji verimliliği odaklı geniş kapsamlı uygulamalar gerçekleştiren ve yasal platformlarda da kabul gören koruma kuruluşlarınca yapılan müdahalelerin etki düzeylerini ortaya koyan derecelendirme yaklaşımları irdelenmiş ve bu bağlamda bir ölçek önerisi geliştirilmiştir. Tüm bu işlem adımları ile birlikte sonuç olarak farklı türlerde, farklı yapılarda ve farklı miras değerlerine sahip olan tarihi yapıların enerji verimli iyileştirme süreçlerinde tasarımcılara, uygulamacılara ve denetçilere etkin bir kılavuz olması planlanan karar destek sistemi üretilmiştir. Karar destek sisteminin işlerliği Design Builder programı kullanılarak sivil mimari örneği bir yapı üzerinde sınanmış, elde edilen sonuçlarla beraber böyle bir karar destek sisteminin kullanılmasının tarihi yapıların sürdürülebilirliği ve enerji verimli iyileştirilmesi açısından önemli olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Enerji verimliliği, Tarihi binalar, Yenileme