Performansın değerlendirilmesinde farklılaşan puanlayıcı davranışlarının çok yüzeyli Rasch Ölçme Modeli ile incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CENNET TOBAŞ

Danışman: İSMAİL KARAKAYA

Özet:

Bu araştırmada, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin performanslarının değerlendirilmesine yönelik yazma performansının belirlenmesi sürecinde öğretmen puanlamalarına karışan puanlayıcı davranışlarının yanı sıra puanlayıcı yanlılıklarının ve puanlayıcı güvenirliğinin Çok Yüzeyli Rasch Ölçme modeli (ÇYRÖM) ile belirlenmesi amaçlanmaktadır. Performansa dayalı değerlendirmelerde puanlayıcı davranışları ve puanlayıcıların yanlı davranması birey performansının belirlenmesi aşamasında hem geçerliği hem de güvenirliği olumsuz yönde etkilediği düşünüldüğünde bu davranışların belirlenmesi ve sonuçların bu bağlamda değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2019-2020 eğitim öğretim yılı ikinci döneminde Ankara ilinde bir devlet okulunda yedinci sınıfta öğrenim gören 57 ortaokul öğrencisi ile puanlayıcı eğitimi alan 11 öğretmen oluşturmaktadır. Mevcut çalışmada, öğrencilere yedi farklı ikna edici metin görevi verilerek bunlardan bir tanesini seçmelerini ve bu göreve uygun olarak ikna edici metinler oluşturmaları istenmiştir. Öğrencilerin yazmış olduğu metinlerden 9 tanesinin ikna edici metin yapısına ait olmadığı görülmüş ve 48 öğrenciye ait metinler 11 öğretmen tarafından altı ölçütten oluşan analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilmiştir. Bu araştırmada öğretmen puanlamalarına bağlı olarak değerlendirmelerde en fazla ortaya çıkan puanlayıcıların davranışları (puanlayıcı katılığı/cömertliği davranışı, halo etkisi, merkeze yönelme davranışı), yanısıra farklılaşan puanlayıcı katılık/ cömertlik davranışının diğer bir deyişle puanlayıcı yanlılığının ve puanlayıcı güvenirliğinin KTK, GK ve MTK kuramlarına dayalı sonuçları incelenmiştir. Çalışmanın bulguları incelendiğinde, öğrencilerin yazma becerilerinin vi değerlendirilmesi sürecinde bireylerin performansında puanlayıcı katılığı ve cömertliği davranışına rastlanmış; merkeze eğilim ve halo etkisi gibi puanlayıcı davranışlarının bulunmadığı görülmüştür. Farklılaşan puanlayıcı katılığı ve cömertliği davranışı yani yanlılık etkileşimleri incelendiğinde; grup düzeyinde puanlayıcılarda yanlı puanlayıcı davranışlarının görülmediği fakat bireysel düzeyde puanlayıcıların yanlı puanlayıcı davranışı sergiledikleri görülmüştür. KTK, GK ve MTK kuramlarına dayalı puanlayıcı güvenirlikleri incelendiğinde, farklı yöntemlerle hesaplanan güvenirlik katsayılarının yüksek olduğu bulunmuş; puanlayıcıların birbirinden farklı puanlamalar yapmasına rağmen puanların birbiri ile tutarlı olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak; performansın değerlendirilmesi sürecinde Çok Yüzeyli Rasch Ölçme modelinin farklılaşan puanlayıcı davranışlarının ve puanlayıcı güvenirliğinin belirlenmesinde kullanılabilecek alternatif ölçme modeli olduğu açıklanmıştır.