İnsan hakları eğitiminde öteki kavramı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ORHAN BİLİR

Danışman: MEHMET ALİ DOMBAYCI

Özet:

Bu çalışmanın amacı insan hakları açısından “öteki” kavramının zaman içinde nasıl değiştiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca insan, insan hakları kavramları da tarihsel bir perspektifle ele alınmıştır. İnsan hakları ve öteki probleminin kökleri araştırılmıştır. Bu kavramlarla ilgili çalışmalar değerlendirilmiştir. İnsan toplumsal bir varlıktır için insan toplumda büyür, gelişir ve değer oluşturur. İnsan toplumda kurallarla yaşama, iş bölümü yapma gibi bir çok beceri kazanır. İnsan bu beceriler sayesinde birey olur. İnsan sadece toplumsal bir varlık değildir.Bununla birlikte biyolojik, tarihsel, psikolojik bir varlıktır. İnsan ancak bir bütün olarak ele alındığında anlaşılabilir. İnsan bu özellikleriyle diğer canlılardan ayrılır. Onu diğer canlılardan ayıran en önemli özellikleri düşünme becerisi ve bilinçli olmasıdır. İnsanın toplumun bir parçası olması, seçim yapması onun bilinçli bir varlık olduğunu gösterir.İnsanın bilinç ve düşünme becerisi gibi ayırt edici özellikleri onun bazı haklara sahip olmasını sağlamıştır. Ancak savaş, göç, ayrımcılık, ötekileştirme gibi sebeplerle tüm insanlar bu haklarını yeterince kullanamamaktadır. Bu sebeple insan hakları Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi, Virginia Haklar Bildirgesi gibi belgelerle korunmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte öncelikle insan haklarına dair farkındalığın artırılması ve bu hakların korunması, herkesin bu haklardan yeterli düzeyde yararlanabilmesi için insan hakları eğitimine ihtiyaç vardır.İnsan hakları eğitimi teorik ve uygulamalı olarak verilir. Teorik insan hakları eğitiminin amacı insan hakları bilincini oluşturmaktır. Uygulamalı insan hakları eğitiminin amacı ise bilincin günlük hayattaki becerilerde gösterilmesidir. İnsan hakları sadece bir ders ve etkinlikle sınırlı değildir. İnsan hakları eğitimi hayatın her alanında etkilidir.İnsan hakları eğitiminin merkezinde “öteki” kavramı vardır. “Öteki”, “ben”in anlaşılması için zorunludur. Ben anlaşılmadan da hak kavramı anlaşılmayacağından öteki, merkez bir kavramdır. Toplum içinde “öteki” kavramı farklı şekillerde isimlendirilmektedir: yabancı, düşman, diğeri. Bu kavramlar ancak insan hakları eğitiminin iyi verilmesiyle anlaşılabilir.Toplumsal bütünlüğün sağlanması insan hakları eğitimi yoluyla “ben” ve “öteki”nin uzlaştırılmasına bağlıdır.