Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İLKNUR GÜLŞEN TURGUT
Danışman: Ahmet Arıkan
Özet:
Matematik ve matematik eğitiminde görselleştirme, bu alanların kendisi kadar eskidir.
Görselleştirmenin matematikteki rolüne ilişkin tartışmalar sürerken, matematiği anlamanın
özünü oluşturmada etkili olduğuna dair bir uzlaşma sağlanmıştır. Matematiksel kavramlar,
görsel ilişkilerin çeşitli yollarla temsil edilebilen zenginliğine sahiptir. Dolayısıyla
görselleştirme matematiksel kavramların ve matematiksel kavramlar arasındaki ilişkilerin
ifade edilmesinde etkili bir araçtır. Bu araştırmada matematik öğretmen adaylarının bazı
matematiksel kavramları görselleştirme süreçlerinin incelenmesi amaçlanmış ve bu
kapsamda nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını bir devlet
üniversitesinin matematik eğitimi anabilim dalı 2. yılında öğrenim gören 34 matematik
öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada matematik öğretmen adaylarına matematiksel
kavramların formal tanımları verilmiş ve onlardan bu tanımları göz önünde bulundurarak
kavramları resmetmeleri istenmiştir. Matematik öğretmen adayları, kavramlardaki ilişki ve
özellikleri çizgi ve renklerden yararlanarak temsil etmeye çalışmışlardır. Resimlerin
kavramları görsel olarak temsil etmesi bakımından uygun olup olmadığı ile ilgili sınıfta
tartışmalar yapılmıştır. Bu tartışmalar sonucunda resimleri, kavramın görsel bir temsili
olarak sınıf ve araştırmacı tarafından uygun bulunan gruplarla görüşmeler yapılmıştır.
Matematik öğretmen adaylarının resimleri ve kavramları görselleştirme süreçlerine dair
açıklamaları gömülü teorinin tekniklerinden faydalanılarak analiz edilmiş ve analiz
sonucunda matematik öğretmen adaylarının kavramların resimlerini rastgele çizmedikleri,
kavramla ilişkilendirdikleri birikimlerinden yola çıkarak çizdikleri görülmüştür. Resimlerini
temsil ve tasarım açısından kendi içinde ve diğer resimleriyle sürekli karşılaştırdıkları,
yetersiz buldukları resimlerini kısmen ya da tamamen değiştirdikleri gözlemlenmiştir. Tek
bir resimde birden fazla kavramı temsil etmeye eğilimli oldukları, kavramların bu şekilde
temsil edilmesinin daha kullanışlı olduğunu düşündükleri ortaya çıkmıştır. Matematik
öğretmen adaylarının kavramlarla ilgili diğer resimleri ya da açıklamaları ile çizdikleri
kavram resimleri arasında bazı farklılıkların olduğu görülmüştür. Kavram resimlerini
düşündüklerinden eksik veya fazla resmettikleri gözlemlenmiştir. Çizdikleri kavram
resimleri aracılığıyla kavramlar arasında ya da kavramlar ile çizdikleri resimler arasında yeni
ilişkiler keşfetmişler ve birtakım genellemelere ulaşmışlardır.
Anahtar Kelimeler : Görselleştirme, görsel temsil, resmetme, kavram resmi, gömülü teori.