Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Temel Eğitim Anabilim Dalı , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: REFİKA GÜLMAY DAŞDEMİR
Danışman: Ümit Deniz
Özet:
Araştırma, okul öncesi dönem çocuklarının resimlerindeki öğretmen algılarını öğretmen öz yeterliklerine göre incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; 2017/2018 eğitim-öğretim yılında Erzurum il merkezinde bulunan bağımsız anaokulları ve anasınıflarında görev yapan 163 okul öncesi öğretmeni ve 42 çocuk oluşturmuştur. Verileri toplamak amacıyla “Demografik Bilgi Formu”, öğretmenlerin öz yeterliklerini belirlemek amacıyla “Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği” ve çocukların çizimlerini değerlendirmek için "Öğretmen Algı Kodlama Listesi" kullanılmıştır. Öğretmen Algı Kodlama Listesi 13 kategoriden oluşmaktadır. Bu kategoriler; çocukların algı biçimleri, öğretmen cinsiyeti, öğretmenin fiziksel görünümü, öğretmen metaforu, öğretmen figürü boyutu, jest ve mimikler, fiziksel özellikleri, bulunduğu yer/mekân, eylem, elinde bulunan nesne, etrafındaki nesneler, oturma düzeni, sınıfta bulunan obje ve nesneler olarak belirlenmiştir. Uygulanan ölçek SPSS paket programında analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre öz yeterliği yüksek 3 öğretmen, öz yeterliği düşük 3 öğretmen belirlenmiştir. Belirlenen öğretmenlerin öğrencilerinden öğretmenleri ile ilgili bir resim yapmaları istenmiştir. Toplanan resimler Öğretmen Algı Kodlama Listesi’ne göre değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, çocukların resimlerinde öğretmenlerini genellikle insan olarak resmettiği, ancak bu oranın öz yeterliği düşük öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların resimlerinde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Resimlerdeki öğretmen cinsiyeti incelendiğinde öz yeterliği düşük öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların öğretmenlerini kadın olarak resmetme oranının daha yüksek olduğu bulunmuştur. Öz yeterliği yüksek olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük bir çoğunluğu öğretmenlerinin fiziksel görünümlerini resmetmezken, öz yeterliği düşük olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük çoğunluğu öğretmeninin fiziksel görünümünü şık giyimli olarak resmettikleri bulunmuştur. Öz yeterliği yüksek olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların çizdikleri resimlerde metafor çizimlerine rastlanmış, öz yeterliği düşük olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların çizdikleri resimlerin hiçbirinde metafor çizimine rastlanmamıştır. Öz yeterliği yüksek olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük çoğunluğu öğretmenlerini var olandan büyük resmederken, öz yeterliği düşük olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük çoğunluğu ise öğretmenlerini gerçekçi bir biçimde resmetmiştir. Her iki gruptaki çocukların çizimlerinde öğretmenlerini genellikle güler yüzlü, sınıf dışı mekânlarda, elinde hiçbir nesne olmadan resmettikleri bulunmuştur. Öz yeterliği yüksek olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük çoğunluğu öğretmenlerinin fiziksel özelliklerini resmetmezken, bir kısmı da temiz ve bakımlı olarak resmetmiştir. Öz yeterliği düşük olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük çoğunluğu öğretmenlerini temiz ve bakımlı olarak resmederken, bir kısmı da öğretmenlerinin fiziksel özelliklerini resmetmemiştir. Her iki gruptaki çocukların resimlerinde oturma düzeni çizimine rastlanmamıştır. Öz yeterliği yüksek olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük çoğunluğu öğretmenlerinin bulunduğu eylemi resmetmezken, öz yeterliği düşük olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük çoğunluğu öğretmenlerini ayakta dururken resmetmişlerdir. Öz yeterliği yüksek olan öğretmenlerin sınıfındaki çocukların büyük çoğunluğu öğretmeninin etrafında herhangi bir nesne resmetmezken, öz yeterliği düşük olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların çizimlerinde ağaç ve farklı nesne çizimlerinin olduğu bulunmuştur. Öz yeterliği yüksek olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların çizimlerinin hepsinde tahta çizimi olduğu bulunmuştur. Öz yeterliği düşük olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların büyük çoğunluğu ise obje ve nesne resmetmemişlerdir.
Anahtar Kelimler: Okul öncesi eğitim, öğretmen öz yeterlik, çocuk resimleri