Üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluğunu açıklayan faktörler: Model önerisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞE FİKRİYE SARSIKOĞLU

Danışman: Feride Bacanlı

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin kariyer seçiminde aile etkisi, algılanan kariyer engelleri, kariyer umuları (başarı umusu, liderlik umusu ve eğitim umusu) ve kariyer uyumlulukları arasındaki doğrudan ve dolaylı ilişkileri incelemektir. Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluklarının cinsiyete, sınıf düzeyine, kariyer kararı verme durumlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığını ve verilen kariyer kararına güvenme düzeyleriyle ilişkisini incelemek de amaçlanmıştır. Araştırma grubu 450 (252 kadın ve 198 erkek) üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Bu araştırmada veri toplamak için, Kariyer Uyum Yetenekleri Ölçeği (KUYÖ), Algılanan Kariyer Engelleri Ölçeği (AKEÖ), Kariyer Seçiminde Aile Etkisi Ölçeği (KSAEÖ), Kariyer Umu Ölçeği (KUÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde yapısal eşitlik modeli, bağımsız gruplar için t testi ve ANOVA kullanılmıştır. Bu araştırmada, kariyer engellerinin ve kariyer seçiminde aile etkisinin kariyer uyumluluğu ile ilişkilerinde eğitim umusunun, liderlik umusunun ve başarı umusunun aracı etkisinin sınandığı üç yapısal eşitlik modeli test edilmiştir. Bu üç modelde de kariyer uyumluluğu, algılanan kariyer engelleri, başarı umusu, liderlik umusu ve eğitim umusu tarafından yordanmıştır. Kadın üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluk puanları, erkek üniversite öğrencilerininkinden anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Kariyer kararını veren üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluk puanları, kararsız olanlardan ve kariyer kararını vermeyenlerden anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Verilen kariyer kararına güven derecesi ile kariyer uyumluluk puanları arasında anlamlı düzeyde pozitif ilişki bulunmuştur. Ancak, öğrencilerin kariyer uyumlulukları sınıf düzeyine göre anlamlı olarak fark göstermemiştir. Araştırmanın bulguları ilgili literatürdeki teorik görüşlere ve önceki araştırma bulgularına dayanılarak tartışılmıştır. Konu ile ilgili gelecek araştırmalara ve kariyer psikolojik danışmanlığı ve rehberliği ile ilgili uygulamalara ilişkin öneriler sunulmuştur