Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Alev Özdemir
Danışman: Semra Mirici
Özet:
Bu araştırmada TÜBİTAK-BİDEB 2229 programından destek sağlanarak hazırlanmış ‘Biyoloji Öğretmenlerine Proje Danışmanlığı Eğitim Çalıştayı’ eğitiminin, Biyoloji öğretmenlerinin bilimsel araştırmanın doğası görüşlerine etkisi, bu görüşlerinin yedi yıllık süreç içerisinde değişimi, öğretmenlerin süreç boyunca yaptıkları bilimsel çalışmalar ve eğitim ile ilgili görüşleri araştırılmıştır. İki bölümden oluşan bu araştırmanın ilk bölümü; 2013 ve 2014 TÜBİTAK-BİDEB 2229 Programı kapsamında BÖPDEÇ’ye katılan 39 öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada öğretmenlerin bilimsel araştırmanın doğasına ilişkin görüşlerini almak için nitel araştırma yaklaşımından eylem araştırması yöntemi benimsenmiştir. Bu öğretmenlere ön test ve son test olarak Schwartz, Lederman ve Lederman (2008) tarafından hazırlanan ve bilimsel araştırmanın doğasını oluşturan altı alt temayı ölçen ‘Bilimsel Araştırmaya İlişkin Görüş Anketi (VOSI) uygulanmıştır. Elde edilen veriler Schwartz vd. (2008) oluşturdukları kodlar temel alınarak ve üç araştırmacının anket sonuçlarına göre belirledikleri kodlar ile analiz edilerek öğretmenlerin cevapları yetersiz, kabul edilebilir ve bilgili olarak üç kategoride nitelendirilmiştir. Sonuçlara göre eğitim programının geliştirmede en etkili olduğu tema “Bilimsel araştırmaları soruların yönlendirmesi” olurken, “Bilimsel araştırmalarda farklı yöntemlerin kullanılması”, "Araştırmaların birçok amacının olduğu”, “Bilimsel bilginin gerekçelendirilmesi” ve “Bilimsel veriyle kanıt arasındaki farklılıklar” temalarında bu eğitim kabul edilebilir görüş seviyesinde gelişim sağlamıştır. Altıncı tema olan bilimin bilimsel bir topluluğun ürünü olduğu teması ise en az verinin alındığı ve en az gelişim gösterilen tema olmuştur. Araştırmanın ikinci bölümü BÖPDEÇ’ye katılan öğretmenlerin, uzun vadede bilimsel araştırmaya ilişkin görüşlerinin nasıl değiştiği ve yedi yıllık süreç boyunca yaptıkları bilimsel çalışmalarda proje danışmanlığı eğitiminin etkileri ölçülmüştür. Nitel araştırma yaklaşımından durum araştırması yönteminin benimsendiği bu bölüm BÖPDEÇ’ye katılan 13 öğretmen ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden oluşmaktadır. Araştırmada
vi
öğretmenlerin bilimsel araştırmanın doğasına ilişkin görüşlerini almak için VOSI anketi kullanılmıştır. Elde edilen veriler ilk bölümde kullanılan kodlar temel alınarak içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bu bölümünde elde edilen sonuçlara göre bilimsel araştırmanın doğası temalarına bilgili düzeyde görüş bildiren öğretmenlerin oranında artış olduğu belirlenmiştir. “Bilimsel araştırmaları soruların yönlendirmesi” olurken, “Bilimsel araştırmalarda farklı yöntemlerin kullanılması” eğitim sonrasında öğretmenlerin en çok görüş geliştirdiği tema olmuştur. “Bilimsel veriyle kanıt arasındaki farklılıklar” temasında öğretmenlerin kavram yanılgılarının devam ettiği belirlenmiştir. “Bilimsel araştırmalarda farklı yöntemlerin kullanılması”, "Araştırmaların birçok amacının olduğu” temalarında öğretmenlerin var olan kavram yanılgılarının devam ettiği sonucuna ulaşılmıştır. İlk bölümde olduğu gibi “Bilim, bilimsel bir topluluğun uygulamalarıdır” en az verinin alındığı tema olmuştur. BÖPDEÇ’ye katılan 13 öğretmenin yıllar içerisindeki performanslarını ve bu performanslarında eğitimin etkililiğini anlamaya yönelik araştırmacı tarafından hazırlanan uzman görüşü ile son hali verilen dört ana sorudan oluşan “Proje Danışmanlığı Eğitimi Sonrası Yapılan Çalışmaları ve Öğretmen Görüşlerini İzleme” yarı yapılandırılmış görüşme anketi uygulanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiş ve görüşme yapılan öğretmenlerin tamamının eğitimde edindikleri deneyimleri mesleki hayatlarında ve proje yarışmalarında danışmanlık yaparken kullandıkları belirlenmiştir. Bu araştırma BÖPDEÇ eğitiminin öğretmenlerin bilimsel araştırmanın doğası görüşlerinde pozitif yönde değişimler meydana getirdiğini ve eğitimden edindikleri bilgiler ile proje danışmanlığı deneyimlerini arttırdığını ortaya koymuştur. Proje Danışmanlığı Eğitiminin, öğretmenlerin daha az görüş geliştirdikleri bilimsel araştırmanın doğası temalarını daha iyi destekleyecek doğrultuda geliştirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Bilimin doğası, Bilimsel araştırmanın doğası, Proje danışmanlığı, Hizmetiçi öğretmen eğitimleri