Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi Bilim Dalı , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KENAN IŞIK
Danışman: Ferudun Sezgin
Özet:
Bu araştırmanın amacı Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin mevcut durumunun analizini yaparak, örgüt boyutları bakımından mevcut durum ve gelecekteki sorun alanları, eğitim süreçlerinin işleyişi, örgütsel yapısı, öğretmen yetiştirme sisteminin tarihi ve sosyal temellerine dair bir analiz yapmak, öğretmen yetiştirme sisteminin geleceğine ışık tutmaktır. Bu çalışmanın amaçları doğrultusunda nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve fenomenoloji (olgubilim) deseni benimsenmiştir. Araştırmanın katılımcıları, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme tekniklerine göre belirlenmiştir. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Bu görüşme formunda çeşitli sonda soruları ile desteklenen yedi tane açık uçlu soru bulunmaktadır. Araştırmaya 2016-2017 öğretim yılı bahar döneminde devlet veya vakıf üniversitelerinde görev yapan ve uzmanlık alanı eğitim yönetimi olan 15 akademisyen katılmıştır. Akademisyenlerle yapılan görüşmeler önceden randevu alınarak gerçekleştirilmiş ve görüşmelerden elde edilen veriler deşifre edilerek metin dosyası haline dönüştürülmüştür. Elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiş ve temalara göre gruplandırılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler örgüt boyutları bakımından ayrıntılı incelenerek, Türkiye’nin öğretmen yetiştirme yapısı bütün bir sistem olarak analiz edilmiştir. Bu amaçla ilk olarak öğretmen yetiştirmenin öncelikli sorun alanları ele alınmış; öğretmen yetiştiren temel kurumlar olarak eğitim fakülteleri ile öğretmen yetiştirmeye kaynaklık eden programlar analiz edilmiş, ardından öğretmen yeterlikleri ve öğretmen yetiştiren kurumların örgüt kültür ve iklimleri ele alınmıştır. Daha sonra, özgün bir öğretmen yetiştirme yapısının nasıl olması gerektiği tartışılmış; öğretmen yetiştirme sisteminin çıkmazları felsefi temelleri bakımından epistemolojik ve ontolojik olarak sorgulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de öğretmen yetiştirmede amaç,
yapı, süreç ve iklim boyutlarının tamamında sorunlar olduğu görülmüştür. Öğretmen yetiştirme alanında hem nitel hem de öğretmen fazlası bakımından nicel anlamda sorunların devam ettiği söylenebilir. Türkiye’nin uluslararası düzeyde rekabet edebileceği sağlam felsefi temelleri olan bir öğretmen yetiştirme yapısının oluşturulamadığı, eğitim fakültelerinin öğretmen yetiştirmede ana rol üstlenemediği, pedagojik formasyon sertifika programlarının mevcut haliyle öğretmenlik mesleğine zarar verdiği, bu nedenle yeniden yapılandırılması gerektiği vurgulanmaktadır. Türkiye’de öğretmen yetiştiren programlarda uygulama teori dengesi sağlanamadığı için problemler yaşanmaktadır. Nicel anlamda arz talep dengesinin sağlanamaması nedeniyle öğretmen olarak atanamayan mezunların oranında çok büyük bir artış olduğu ve bu doğrultuda gelecek perspektifi olan uzun vadeli sağlam bir planlama yapılamadığı takdirde sorunun çözülemeyeceği belirtilmiştir. Türkiye’de öğretmen yetiştirmede tüm paydaşların kolektif çalışmasıyla sağlam felsefi temelleri olan özgün bir yapı kurulması gerektiği önerilmektedir. Bununla ilgili olarak öncelikle sorunların bütüncül olarak ele alınması, eğitim fakültelerinin rol ve sorumluluklarının artırılması, Türkiye için bir gelecek projeksiyonu sunacak istihdam planlaması yapılması, pedagojik sertifika programlarının yeniden yapılandırılası, uygulama teori dengesini sağlayacak bir yapı kurulması, hiçbir bilimsel dayanağı olmayan ücretli öğretmenlik uygulamasına son verilmesi, öğretmen ve akademik personelin niteliklerini artırmaya yönelik sürekli mesleki gelişim planlamalarının yapılması önerilmektedir. Ayrıca, öğretmen yetiştiren kurumlarda görev alacak olan öğretim elemanlarında uygulama tecrübesi aranması, sağlıklı bir örgüt kültürü ve iklimi oluşturma adına kurumsallaşmaya önem verilip kurumsal hafızanın güçlendirilmesi, mevcut haliyle bir iş ve memurluk alanı olarak görülen öğretmenliğin bir ihtisas mesleği olarak yeniden yapılandırılması, öğretmen yetiştirmede yönetsel anlamda ideolojik tutum ve politik tavırla kararlar alınmaması gerekmektedir. Öğretmen seçme ve atama yöntemlerinin tekrar gözden geçirilip, girdi kalitesinin artırılması ve mesleğe girişte niteliğin artırılması adına çoklu seçme yöntemlerinin tercih edilmesi önerilmektedir. Öğretmen yetiştirme programlarını daha etkili hale getirebilmek için iç dış denetim, değerlendirme ve akreditasyon çalışmalarının bağımsız, uluslararası güvenirliği olan kurumlar tarafından yapılması gerektiği vurgulanmaktadır. Türkiye’nin özgün bir öğretmen yetiştirme yapısı ortaya koyabilmesi için biliş tarzına uygun zihinsel bir arka planı oluşturarak felsefi temeli olan kapsamlı öğretmen yetiştirme politikaları geliştirmesi önerilmektedir. Sonuç olarak Türkiye’de öğretmen yetiştirme alanında Türkiye’nin kendi gerçekliğinde, epistemolojik ve ontolojik temelleri sağlam nitelikli bir öğretmen yetiştirme sisteminin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Anahtar Kelimeler : Öğretmen yetiştirme, hizmet öncesi öğretmen eğitimi, eğitim ---------yönetimi