Sosyal bilgiler öğretiminde otantik öğrenme yaklaşımı: Bir eylem araştırması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEDA ÖNGER

Danışman: Turhan Çetin

Özet:

21. yüzyıla geldiğimizde teknolojinin gelişmesi ve değişmesi öğrenme alanlarında da bir takım değişmelere yol açmıştır. Sosyal bilgiler dersinin bu değişim ve gelişim koşullarına ayak uydurması gerekmektedir. Bu da ancak gerçek dünya ile bağlantı kurmakla mümkündür. Eğitimde gerçek dünya bağlantısı kuran ve buradaki problemleri çözen yaklaşımlardan biri otantik öğrenmedir. Otantik öğrenme uygulamalarıyla, öğrencilerin üst düzey becerilerinin geliştirilmesi, gerçek yaşam ile bağlantı sağlayarak problem çözme becerilerini geliştirilmesi, derin ve anlamlı öğrenmeler sağlanması amaçlanır. Bu çalışmada, 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde, “Birey ve Toplum” ile “Kültür ve Miras” öğrenme alanlarında otantik öğrenme yaklaşımının nasıl uygulanacağı, değişimin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ve uygulamada karşılaşılacak sorunların nasıl giderileceğini ayrıntılı olarak belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden biri olan eylem araştırması biçiminde desenlenmiştir. Araştırmanın uygulaması 2017–2018 eğitim- öğretim yılı güz döneminde, Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bir devlet ortaokulunda gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu ise amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemiyle 14’ü kız 17’sı erkek olmak üzere toplam 31 beşinci sınıf öğrenci grubu oluşturmuştur. Öğretim uygulamaları 31 öğrencinin tümü üzerinde gerçekleştirilse de, dördü kız ve iki erkek olmak üzere toplam altı odak öğrenci ile görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın uygulama süresi 18 Eylül-1 Aralık 2017 tarihleri arasındaki 11 haftalık zaman dilimini kapsamıştır. Araştırmanın verileri kamera ve fotoğraf kayıtları, öğrencilerle yapılan odak grup görüşmesi, araştırmacı günlüğü, öğrenci günlükleri, öğrenci çalışmaları olmak üzere farklı veri toplama araçları ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada ulaşılan sonuçlarda; otantik öğrenme yaklaşımı ile uygulanan sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin derse karşı motivasyonlarının arttığı, konuların daha somut, anlamlı ve eğlenceli hale geldiği ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin genel olarak uygulamada

vii

eğlendikleri ve zevk aldıkları, buna benzer uygulamalar yapmak istedikleri görülmüştür. Aynı zamanda araştırma sürecinde gürültü, sınıf mevcudunun fazlalığı, sıra düzeni, zamanın yetmemesi, geleneksel yaklaşımın etkisi, konunun zor olması gibi bazı sorunlar tespit edilmiştir. Süreç içerisinde bu sorunlar giderilmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin otantik öğrenme yaklaşıma göre uygulanan sosyal bilgiler dersine ilişkin olumlu görüşlere sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, otantik öğrenme yaklaşımının farklı sınıf seviyelerine, farklı alanlara ve farklı disiplinlere uygulanabilmesi için öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Otantik Öğrenme, Otantik Etkinlik, Sosyal Bilgiler, Eylem Araştırması