Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Eğitimi Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BURCU TOK
Danışman: Rabia Sarıkaya
Özet:
Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin fen bilimleri dersinde değer eğitimine yönelik görüşlerinin belirlenmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde gerçekleştirilen çalışmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, Ankara ili merkez ilçesinde bulunan altısı özel, onu devlet ilkokulunda görevli toplam 16 sınıf öğretmeni katılmıştır. Çalışmanın yapıldığı özel ve devlet okulu kolay ulaşılabilir örnekleme yoluyla seçilirken 3. ve 4. sınıf öğretmenleri ölçüt örnekleme ve gönüllülük esasına dayalı olarak seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiş, ulaşılan temalar ve kodlara ait frekans ve yüzdeler tablolar halinde sunulmuştur. Sınıf öğretmenlerinin fen bilimlerinde değer eğitimine yönelik görüşleri; değer kavramına ilişkin temalar, değer eğitimindeki uygulamalara yönelik temalar, programdaki değer eğitimine yönelik temalar, fen bilimleri dersinde değer eğitimine ve uygulamalara yönelik temalar olmak üzere 4 ana başlık altında incelenmiştir. Araştırma sonucunda değer kavramının devlet okulu öğretmenleri tarafından çoğunlukla değer türleri olarak, özel okulu öğretmenleri tarafından ise çoğunlukla toplum kuralları olarak algılandığı görülmüştür. Sınıf öğretmenlerinin çoğunun değerleri sınıflandırırken değer isimlerini ifade ettikleri, devlet okulu öğretmenlerinin saygı ve ahlaki değerleri, özel okul öğretmenlerinin ise adalet değerini daha fazla vurguladıkları görülmüştür. Değer eğitimi kavramına ilişkin sınıf öğretmenlerinin çoğu değer eğitiminin uygulamalı olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Devlet okulu öğretmenleri değer eğitiminin ailede başlaması gerektiğini belirtmişlerdir.
vii
Sınıf öğretmenlerinin çoğu değer eğitimini okuldaki konularla bağdaştırılarak verdiklerini, değer eğitiminin ilk sırada hayat bilgisi dersinde verilmesi gerektiğini düşündüklerini belirtmişlerdir. Sınıf öğretmenlerinin programda değer eğitimine ilişkin görüşlerine yönelik olarak; sınıf öğretmenlerinin tamamının kök değer hakkında bilgi sahibi olmadığı görülmüştür. Programda değerlerin yer alması devlet okulu öğretmenleri tarafından çoğunlukla olumlu ama eksik olarak, özel okul öğretmenlerinin çoğu tarafından da olumlu olarak değerlendirilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin çoğu tarafından kök değerlerin temel değerler olarak algılandığı tespit edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin çoğu programdaki değerlerin işlevinin, değerlerin yok olmasından doğan ihtiyacı gidermek olduğu görüşündedir. Devlet okulu öğretmenlerinden fen bilimlerinde değer eğitiminin uygulanabilir olduğunu, uygulanabilir ama zor olduğunu, uygun olmadığını ifade eden öğretmenler eşit sayıdadır. Görüşmeye katılan özel okul öğretmenlerinin çoğu fen bilimlerinde değer eğitiminin uygulanabilir olduğunu düşünmektedir. Sınıf öğretmenlerinin çoğu fen bilimleri dersinde değer eğitimine uygun konular arasında canlılar konusunu ifade etmektedir. Devlet okulu öğretmenlerinden çoğu fen bilimleri konularının değer eğitimiyle bağdaşmadığını ifade etmiştir. Devlet okulu öğretmenlerinin fen bilimleriyle en çok saygı değerini, özel okul öğretmenlerinin ise çoğunlukla sorumluluk değerini ilişkilendirdikleri görülmüştür. Fen bilimlerinde uygulama yapma yüzdesi devlet okulu öğretmenlerinde %25 iken, özel okul öğretmenlerinde %50’dir. Sınıf öğretmenlerinin belirttikleri uygulamalar arasında en çok müze gezileri bulunmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin çoğunun fen bilimlerinde değer eğitimine yönelik olarak deney yönteminden faydalandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin çoğunun fen bilimlerinde değer eğitimine yönelik olarak kitap ve programın yetersiz olduğunu düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin fen bilimlerinde değer eğitimi konusunda çoğunlukla belirttikleri sorunlar arasında ders içeriğinin bilimsel olması, program ve kazanımların yetersiz olması bulunmaktadır. Devlet okulu öğretmenleri çoğunlukla kaynak çeşitliliği olması konusunda, özel okul öğretmenleri ise çoğunlukla programın iyileştirilmesi konusunda önerilerde bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler : Değer eğitimi, fen eğitimi, devlet okulu öğretmeni, özel okul
öğretmeni.