Sanat Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin Resimlerinde Sosyal Yapının Çocuk Figürlerine Yansımaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Resim-İş Öğretmenliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET GÖKOĞLU

Danışman: Gonca Hülya Yayan

Özet:

Sanat, insanın merak duygusundan, yaĢamı güzel kılma çabasından, dünyayı anlama ve algılama güdüsünden ayrıca doğa olaylarına egemen olma isteğinden doğmuĢtur. Günümüz dünyasında iletiĢim araçlarının etkin biçimde kullanımı, sanatı yaĢamın içine aktarma çabası insanın kendini resmetme uğraĢlarıyla sanatı bulmaya itmiĢtir. Ġnsanoğlunun var olduğu andan itibaren süregelen merakı, çevresindekilere anlam yükleyerek anlamlandırması ve etrafında olup bitenden haberdar olma isteğiyle meydana geldiği bilinmektedir. Ġnsan bir Ģeylerden haberdar olurken bir Ģekilde iletiĢim kurarak haberleĢmeyi sağlamaktadır. KiĢi sağlıklı bir yaĢama devam edebilmesi için etrafındakilerle iletiĢim halindedir. Ayrıca bedenen ve ruhen ihtiyacı olan doyumu kazanabilmesi için de iletiĢim gerekli bir faktördür. Ġnsanlar farklı bir iletiĢim Ģekli olan resim sanatını da bu Ģekilde kullanmıĢlardır. Resim sanatının, etkileyici bir anlatım aracı olmasının yanı sıra bezemeci yönünün de bulunması, tarihin en eski zamanlarında bile en yaygın sanat dallarından biri olmasına yol açmıĢtır. Hem Doğu‟da, hem de Batı‟da çok eski çağlardan beri resim yapılagelmiĢ olup sanat tarihçileri de, resmin zaman içindeki geliĢmesini ülkelere, dönemlere ve akımlara göre ayırarak incelemiĢler, tekniklerine ve sanatçılarına iliĢkin bilgiler de vermiĢlerdir. Sanat tarihinde rastlanan ilk resim örnekleri duvar resimleridir. Üst Paleolitik Çağdan (M.Ö yaklaĢık 600.000 -10.000 ) kalma mağara resimlerinden baĢlayarak bu gelenek Eski Mısır‟dan(4 binyıl-M.Ö.16. yy ve Ege uygarlıklarından Rönesans‟a ve günümüze k ) kadar da gelmiĢtir. Ressamlar düĢünce stillerini, önemli tarihi vakaları ya da bir konuyla ilgili fikirlerini resimlerine yansıtmıĢlardır. Diğer bir deyiĢle her resmin anlatmak istediği bir mesajı mevcuttur. Bu mesajlar resme ilk bakıldığında görünmez ya da anlaĢılmayabilir. Resimdeki bir düĢünceyi anlayabilmek için detayların irdelenmesi, küçük boyutlarda resmedilmiĢ olan simgelerin de incelenmesi gerekmektedir. Resimdeki detay ve simgeler, ressamın yaĢamıĢ olduğu dönem ile birleĢtirildiğinde resmin bize ifade ettiği anlamların ipuçlarını ortaya çıkarmaktadır. Dolayısıyla izleyici için her resim, gazetedeki bulmacalar gibi çözülmeyi beklemeyen ve içinde farklı kavramları barındıran belgelerdir. Bu yönüyle resimleri önemli kılan ve ilgi çekici yapan da budur. Sanatın içinde yer alan çocuk resimleri de tarihin sayfalarındaki değiĢim süreçlerinden geçerken içerisinde pek çok mesajları da barındırmıĢtır. GeçmiĢten günümüze kadar doğu ve batı sanatında ressamların eserlerinde sadece figüran olarak yer bulan çocuklar, ressamların fazlaca ilgisini çekmemiĢtir. Bu durum Türk ressamlarının çoğu için de geçerli olmuĢtur. Bu çalıĢmamızda da farklı sosyal statülerde gelen öğrencilerin yaptıkları çocuk resimlerinden yola çıkarak, Necmettin Erbakan ve Selçuk Üniversitesi 1. Sınıf ile 4. Sınıf aralığında lisans öğrencilerinin atölye ortamında hazırladıkları çocuk figürlü resimlerin çözümlemeleri ile bu öğrencilerin aktarmak istedikleri duygu ve düĢünceleri analiz edilmiĢtir. Bu noktadan hareketle çalıĢmamızda yer alan 25 öğrenci ve 50 resim, 2019 Ağustos ayı ile baĢlayıp Kasım 2019 4 ay içinde hazırlanmıĢ olan resimler tek tek incelenmiĢtir. Bu doğrultuda öğrencilerin resimlerinde, kültürel olarak yaĢadıkları yerlerin etkileri yanında toplumsal o bakıĢ açıları da gözlemlenmiĢtir. Aynı zamanda bu çocuk temalı resimlerin bulundukları sosyal yapıya iliĢkin bulguları (renk, sembol, biçim, mekân) analiz edilerek yorumlanmaya çalıĢılmıĢtır Nitel araĢtırma özelliği taĢıyan bu çalıĢmada 'deneysel model' yöntem olarak belirlenmiĢtir.

Anahtar Kelimeler : Sanat, Ġnsan Resmi, Türk Ressamları, Figürler, Çocuk, Sosyal Yapı