Lise öğrencilerinin bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin saldırganlık ve öfke ifade biçimlerini yordaması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ASUDE KABASAKALOĞLU

Danışman: BAŞAK BEYDOĞAN TANGÖR

Özet:

Bu çalışma, lise öğrencilerinin bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile saldırganlık ve öfke ifade biçimleri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın katılımcıları çalışmacı tarafından erişilebilen Konya’nın Selçuklu ve Çumra ilçelerinde 9,10 ve 11. sınıfta okumakta olan 224 kız, 168 erkek olmak üzere toplam 392 lise öğrencisi çalışmaya katılmıştır. Araştırmada araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, öğrencilerin bilişsel duygu düzenleme stratejilerini belirlemek amacıyla Öngen (2010) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği”; öfke ifade biçimlerini belirlemek amacıyla Özer (1994) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Sürekli Öfke Ve Öfke İfade Biçimleri Ölçeği”; saldırganlık düzeylerini belirlemek amacıyla Can (2002) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Saldırganlık Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde bilişsel duygu düzenleme ile öfke ve saldırganlık arasındaki ilişkileri belirlemede Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı; bilişsel duygu düzenleme, öfke ve saldırganlığın cinsiyet, anne baba eğitim seviyesi, algılanan sosyoekonomik düzeye göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla t-testi; bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin öfke ifade biçimleri ve saldırganlık düzeyini yordama düzeyini belirlemek için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Analizler sonucunda bilişsel duygu düzenleme ile öfke ifade biçimleri arasındaki ilişkiler incelendiğinde olumlu yeniden odaklanma ile öfke içte arasında; felaketleştirme ve diğerlerini suçlama ile öfke kontrol arasında negatif yönde anlamlı v ilişkiler bulunmuştur. Bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile saldırganlık arasındaki ilişkiler incelendiğinde, kendini suçlama, ruminasyon, felaketleştirme, diğerlerini suçlama ve kabul ile saldırganlığın farklı alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin lise öğrencilerinin öfke ifade biçimleri ve saldırganlıklarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu bulgusu elde edilmiştir. Ayrıca lise öğrencilerinin felaketleştirme ve diğerlerini suçlama bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin öğrencilerin saldırganlıklarını; kendini suçlama, ruminasyon, felaketleştirme ve diğerlerini suçlama bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin öğrencilerin öfke ifade biçimlerini anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür. Bulgular, literatür ışığında incelenerek tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur