Ortaokul öğrencilerinin önyargı, kalıpyargı ve ayrımcılığa maruz kalma deneyimleri üzerine fenomenolojik bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ONUR GÜLERYÜZ

Danışman: Bahadır Kılcan

Özet:

Önyargı, kalıpyargı ve ayrımcılığın bireylerin benlik saygısını ve yaşam kalitesini düşürdüğü bilinse de ortaokul öğrencileri üzerindeki etkisi tam olarak anlaşılamamıştır. Bu araştırma ile ortaokul öğrencilerinin önyargı, kalıpyargı ve ayrımcılığa maruz kalma deneyimlerinin anlamını, yapısını ve özünü açığa çıkarmak hedeflenmiştir. Çalışma nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenoloji ile yürütülmüştür. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme stratejilerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örneklem kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları Ankara ilinin Mamak ilçesinde yer alan iki farklı devlet okulunda 7. ve 8. sınıflarda öğrenim gören 12 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış mülakat yöntemi ile toplanmıştır. Her bir katılımcı ile iki defa olmak üzere toplamda 24 adet derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde paranteze alma, anahtar ifadelerin listelenmesi, anlam kümeleri geliştirme, dokusal betimleme, yapısal betimleme ve özlerin ortaya çıkarılmasını kapsayan fenomenolojik analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda önyargı, kalıpyargı ve ayrımcılığa maruz kalan öğrencilerin; (1) öz saygı ve özgüveninin zedelendiği, (2) akademik motivasyonunun azaldığı, (3) iç gruba sempati - dış gruba antipati geliştirdiği, (4) eşitlik ve adalet arayışı içinde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Ortaokul öğrencileri, Önyargı, Kalıpyargı, Ayrımcılık, Fenomenoloji