Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUĞÇE UTKU
Danışman: Zeynep Uludağ
Özet:
ÖZET
Tez, çoğunlukla sosyolojiye konu olmuş soylulaştırma kavramını mimarlık disiplininde inceleyerek farklı bir bakış açısı ortaya çıkarma hedefiyle oluşturulmuştur. Bugüne kadar klasik tanımının dışına çıkılmadan pek çok ampirik çalışmaya konu olan ve çoğunlukla sonuçlarına odaklanılan soylulaştırmanın, aslında yerin dinamikleriyle değişkenlik gösteren ve yerin bağlamına uygun olarak gelişmesi gereken bir kavram olduğu gösterilmektedir. Bunu yaparken kendisi de bir yerel dinamik olarak farklı bölgelerde farklı süreçler yaşatan ‘turizm’ bileşeni ile soylulaştırma ilişkisi kurulmuş ve bu iki temel bileşenin var olabildiği bir alan üzerinden analizler ve değerlendirmeler yapılmıştır. Örneklem alanı olarak tarihi ve kültürel değerleriyle zengin yerel dinamiklere sahip, fiziksel/ işlevsel yenilenme geçirmiş ve halen değişim sürecinde olan, kırsal gelişim stratejisinin okunabileceği Nevşehir’in Uçhisar beldesi seçilmiştir. Uçhisar’ın sahip olduğu yerel dinamiklerin soylulaştırma üzerinde tetikleyici ya da direnç gösterici etkisini araştırırken aynı zamanda turizmin belde genelinde aktif bir role dönüşmesiyle ortaya çıkan fiziksel değişim analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda fiziksel değişim-soylulaştırma arasındaki döngü değerlendirilmiştir. Özellikle fiziksel yenilenme sürecini konuttan konaklama birimlerine dönüşerek geçiren beldede dönüşen mekanlar incelenmiş ve tasarım süreçlerine dahil olan mimar ve işletmecileriyle yenilenme sürecine dair görüşmeler yapılmıştır. Öte yandan soylulaştırmanın toplumsal dönüşüme etkisi de seçilen bölgede konaklama birimleri arasında halen konut olarak kullanılan konut sakinleri ile yapılan görüşmeler ile değerlendirilmiştir. Çalışmada Uçhisar’ın hem fiziksel hem de toplumsal değişim sürecini etkileyen pek çok yerel dinamik tespit edilmiştir ve bir kısmının soylulaştırma sürecini desteklediği bir kısmının da direnç gösterdiği ortaya çıkarılmıştır. Burada soylulaştırmanın aslında kent ve kent parçaları için karşı konulamaz bir strateji olmadığı ve gelişim süreçlerinde bağlama gösterilen hassasiyetle olumsuz sonuçlarına direnç gösterilebileceği sonucuna ulaşılarak ‘bağlamsal soylulaştırma’ kavramı ortaya çıkarılmıştır.
Bilim Kodu: 80107
Anahtar Kelimeler: Soylulaştırma, Uçhisar, yerel bağlamsallık, kentsel yenileme, bağlamsal soylulaştırma
Sayfa Adedi: 221
Danışman: Prof. Dr. Zeynep ULUDAĞ