Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Tilbenur MERT
Danışman: Hatice Şıngır
Özet:
Bu çalışma ile özel eğitim gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin psikolojik dayanıklılık ve sosyal destek algısı düzeylerinin ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı düzeyleri üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeli kullanılmıştır ve özel gereksinimli çocuğu (0-18 yaş) olan anne babalara amaçsal örnekleme yöntemi ile ulaşılmıştır. 329 katılımcının %67,8’i anne, %32,2’si babalardan oluşmaktadır ve katılımcılara ait veriler kişisel bilgi formu, psikolojik dayanıklılık ölçeği (PDÖ), çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği (ÇBASDÖ) ve ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı ölçeği (ERKA) aracılığıyla elde edilmiştir. Veriler normal dağılım göstermektedir. Demografik değişkenlerin fark analizi t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda demografik değişkenler (cinsiyet, medeni durum, yaş, yaşanılan yer, eğitim düzeyi, çalışma durumu, çocuğun cinsiyeti, sosyoekonomik düzey ve gereksinim türü) ile psikolojik dayanıklılık, sosyal destek algısı ve ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı değişkenleri üzerinde anlamlı düzeyde fark olduğu saptanmıştır. Psikolojik dayanıklılık ile ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı tüm alt boyutları (yeterlilik, rol doyumu, yatırım ve rol dengeleme) arasında çoklu regresyon analizi yapılmış ve pozitif yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sosyal destek algısı ile yatırım alt boyutu arasında bir ilişki saptanmadığı; yeterlilik, rol doyumu ve rol dengelemesi alt boyutları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu ortaya konmuştur. Elde edilen tüm bulgular alan yazını ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: özel eğitim, özel gereksinimli çocuk ebeveyni, psikolojik dayanıklılık, sosyal destek algısı, ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı