Balkan ülkelerinden Türkiye'ye yükseköğrenim amacıyla gelen öğrencilerin akademik ve sosyal beklentileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Bilim Dalı , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞENAY BAŞA

Danışman: Ferudun Sezgin

Özet:

Araştırmada Balkan Ülkelerinden Türkiye’ye yükseköğrenim görmek için gelen öğrencilerin akademik ve sosyal beklentileri konu olarak ele alınmıştır. Öğrenci hareketliliği bağlamında, Balkan ülkelerinden Türkiye’ye yükseköğrenim görmek için gelen öğrencilerin akademik ve sosyal beklentilerinin karşılanma düzeylerinin belirlenmesi bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Araştırma Türkiye’ye en fazla öğrenci gönderen Balkan Ülkelerini (Kosova, Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Yunanistan) kapsamaktadır. Öğrencilerin beklentilerinin karşılanma düzeyini belirlemek için nitel araştırma modeli kullanılarak, olgubilim çalışması deseninden yararlanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, Ankara ili 2015-2016 eğitim öğretim yılında devlet üniversitelerine (Gazi Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi-ODTÜ) bağlı yükseköğrenim programlarında öğrenim görmekte olan toplam 40 öğrenci (Balkan ülkelerinden gelen) oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme tekniği kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğrenciler ile yüz yüze görüşmeler yapılarak verilere ulaşılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin söylemleri araştırmanın güvenilirliğini sağlamak amacıyla olduğu gibi yazıya aktarılmış ve toplanan veriler betimlenerek yorumlanmıştır. Aynı zamanda araştırmanın geçerliliğini arttırmak için doğrudan alıntılara yer verilmiştir. Araştırmada inandırıcılığı (iç geçerliliği) sağlamak için uzun süreli etkileşim, derinlik odaklı veri toplama, uzman incelemesi ve katılımcı teyidi alınmıştır. Aktarılabilirlik (dış geçerlilik) için ise, ayrıntılı betimleme ve amaçlı örnekleme yöntemleri uygulanmıştır. Ayrıca tutarlılığı (iç güvenirliği) artırmak için tutarlık incelemesi ve teyit edilebilirlik (dış güvenirlik) için de teyit incelemesi yapılmıştır. Araştırmanın bulguları; öğrencilerin Türkiye’ye gelmeden önce Türkiye’deki eğitim ile ilgili sahip oldukları bilgilere, öğrencilerin gelmeden önce Türkiye’de görecekleri eğitim ile ilgili akademik ve sosyal beklentilerine, öğrencilerin Türkiye’de eğitim gördükleri süre içinde karşılaştıkları akademik ve sosyal problemlere,

öğrencilerin Türkiye’de eğitim gördükleri süre içinde karşılaştıkları akademik ve sosyal problemlerin sebeplerine ve çözüm yollarına, öğrencilerin bağlı oldukları eğitim kurumlarındaki eğitim hizmetlerini ve öğretim elemanlarını değerlendirmelerine, öğrencilerin eğitim aldıkları ülkedeki (kurum, yurt, vb.) yerli öğrenciler ile aralarındaki uyum düzeylerine, öğrencilerin halen devam etmekte oldukları eğitim ile ilgili akademik ve sosyal beklentilerine, öğrencilerin uygulanmakta olan uluslararası öğrenci projeleri ile ilgili görüş ve önerilerine, öğrencilerin almakta oldukları eğitim ile ilgili önerilerine ilişkin bulgular şeklinde başlıklara göre değerlendirilmiştir. Bulgular değerlendirildiğinde, öğrencilerin yüksek beklentilerle Türkiye’ye geldikleri ve aldıkları eğitim süresince beklentilerinin yeterli düzeyde karşılanmadığı sonucuna varılmıştır. Diğer yandan araştırma sonuçları öğrencilerin, Türkiye’de aldıkları kaliteli eğitimin mesleki yaşamlarına olumlu yönde yansıyacağını ve kendi ülkelerinde kolayca iş sahibi olabileceklerini düşündüklerini, aynı zamanda Türkiye’de bulunmaktan memnuniyet duyduklarını, Türkiye’deki eğitimleri boyunca gördükleri misafirperverliği, insanlara yardım etme gibi davranışları ve edindikleri akademik ve sosyal tecrübeleri ülkelerine aktarmak istediklerini ortaya koymuştur. Araştırma sonucunda, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığına, Milli Eğitim Bakanlığına, Yükseköğretim Kuruluna, İl Göç İdaresine, Kredi Yurtlar Kurumuna, üniversitelere, öğretim elemanlarına, idari yönetimlere ve daha sonra konuyla ilgili çalışma yapacak olan araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Balkan ülkeleri, Öğrenci hareketliliği, Uluslararası öğrenciler.