Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KÜBRA ADA
Danışman: Mehmet Korkmaz
Özet:
Bu araştırmada, ortaokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişkide, öğretmen kolektif yeterliğinin aracılık rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışma, nicel araştırma modellerinden ilişkisel tarama modeli ile tasarlanmıştır. Çalışma kapsamında okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişkide kolektif öğretmen yeterliğinin aracılık ve durumsal aracılık rolünü inceleyen hipotez modeller oluşturulmuştur. Araştırmanın örneklemi, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Ankara ili merkez ilçelerindeki ortaokullarda görev yapan 355 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama sürecinde öğretmen algılarına göre okul ikliminin belirlenmesi için, Canlı, Demirtaş ve Özer (2018) tarafından geliştirilen “Okul iklimi Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışma kapsamında okul etkililiğinin ölçülmesi için Marzano (2003) tarafından geliştirilen, Korkmaz vd. (2014) tarafından Türkçeye uyarlanan “Okul Etkililiği Ölçeği” kullanılmıştır. Öğretmenlerin kolektif yeterlik inançlarının belirlenmesi için ise Tschannen-Moran ve Barr (2004) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlama çalışması Erdoğan ve Dönmez (2015) tarafından yapılan “Kolektif Öğretmen Yeterliği Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik incelemesi yapılmıştır. Bu doğrultuda ölçeklerin açımlayıcı (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmış ve Cronbach’s ɑ güvenirlik katsayıları hesaplanmıştır. Verilerin çözümlenmesi için SPSS 24, AMOS 24 programları ve SPSS 24 PROCESS makrosu kullanılmıştır. Verilerin analizinde; betimsel istatistik, One-way ANOVA ve Pearson korelasyon katsayısı gibi istatistik tekniklerinin yanı sıra yapısal eşitlik modellemesi kapsamında aracı etki ve durumsal aracı etki analizleri yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda ortaokullarda okul iklimi, okul etkililiği ve kolektif öğretmen yeterliğinin yüksek düzeyde bulunduğu belirlenmiştir. Elde edilen bir diğer sonuca göre öğretmenlerin okul etkililiği ve kolektif öğretmen yeterliği, okuldaki öğretmen sayısına göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Ancak okuldaki öğretmen sayısı arttıkça, olumlu iklim azalmaktadır. Ayrıca okul iklimi, okul etkililiği ve kolektif öğretmen yeterliği arasında anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Ortaokullarda okul ikliminin okul etkililiği üzerindeki etkisinde, kolektif öğretmen yeterliğinin aracılık rolü bulunmaktadır. Yapılan durumsal aracı etki modeli incelemesine göre, okul ikliminin kolektif öğretmen yeterliği vasıtasıyla okul etkililiği üzerindeki etkisi, okuldaki öğretmen sayısına göre durumsallık göstermektedir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, yapılacak benzer çalışmalara ve eğitim paydaşlarına önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Okul etkililiği, okul iklimi, kolektif öğretmen yeterliği, aracı etki, durumsal aracı etki