Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sefa Burak BAYSAL
Danışman: NURDAN KALAYCI ATAY
Özet:Yükseköğretimin en önemli paydaşlarından biri olan öğrencilerin akademik başarısının yüksek olması yükseköğretim sisteminin niteliği hakkında önemli göstergelerden biridir. Öğrenci başarısının yüksek olması aynı zamanda üniversitenin niteliği açısından önem taşımaktadır. Bir ülkedeki nitelikli ve yetenekli insan kaynağının fazla olması, ülkelerin hedeflerine ulaşmasında ve refah seviyelerinin yükselmesinde kritik öneme sahiptir. Buna göre eğitim sistemlerinin en temel amaçlarından biri de öğrenci başarılarını üst düzeye çıkarmaktır. Öğrencilerin akademik başarılarının aynı eğitim kurumlarında aynı yöntem/teknik/strateji, öğretim elemanı ve fiziki koşullarla öğrenim görmelerine rağmen farklılık göstermesi, üzerinde durulması gereken ve oldukça dikkat çeken bir durumdur. Başta eğitim bilimciler olmak üzere bilim dünyası geçmişten bugüne öğrenci başarısını artırmaya yönelik araştırmalar yapmaktadır. Öğrenci başarısını artırmak ve başarısız olarak kabul edilen öğrencilere daha başarılı olmaları yönünde rehberlik edebilmek için öncelikle akademik başarıyı etkileyen faktörlerin irdelenmesi gerekmektedir. Bu hedefe ulaşmak için birçok yol ve yöntem mevcuttur. Bu yol ve yöntemlerin en önemlilerinden biri, yüksek başarı gösteren öğrencilerin sahip oldukları başarıya nasıl ulaştıklarının belirlenmesidir. Bu araştırma üniversite kademesindeki öğrenci başarısına odaklanmaktadır ve üniversite kademesinde yüksek başarı gösteren öğrencilerin bu başarıya sahip olmalarındaki nedenlerin derinlemesine belirlenmesi ile diğer öğrencilere nasıl çalışacakları ve başarılı olacaklarına ilişkin bir yol haritası çizecektir. Bu araştırmanın amacı yüksek akademik başarıya sahip üniversite öğrencilerinin başarılı olma nedenlerinin saptanmasıdır. Bu temel amaç doğrultusunda, yüksek akademik başarıya sahip üniversite öğrencilerinin üniversite vi öncesi kademelere ilişkin akademik başarı düzeyleri, bu düzeylerin nedenleri ve üniversite kademesinde yüksek başarı göstermelerinin nedenleri belirlenmiştir. Bu belirlemenin sınıf içinde ve dışındaki öğrenme süreçleri; öğretim elemanları; dersler; kampüs içi ve dışındaki sosyal faaliyetler boyutları kapsamında yapılması amaçlanmıştır. Başarılı öğrencilerin sahip olduğu bilgi, entelektüel ve teknik yeteneklerin, başarılarında ne derece etkili olduğunun saptanması ve başarılı öğrencilerin başarıya ulaşma yollarının ortaya çıkarılması, orta ve düşük düzeyde başarılı öğrencilerin başarılarının artırılması konusunda kaynak olacaktır. Diğer yandan üniversitenin en önemli paydaşlarından olan öğrencilerin akademik başarılarının daha yüksek olması üniversitenin niteliği ile yakından ilişkili olduğundan araştırma stratejik planlama ve kalite kuruluna, mevcut olması durumunda ise öğrenme-öğretme merkezine veri sağlayacağından önemlidir. Eğitim sisteminin her kademesinde program geliştirme çalışmalarında, öğrenme ortamlarının tasarlanmasında, değişen öğrenci özelliklerini anlamada, okul-aile iletişiminin güçlendirilmesinde, bireysel öğrenci rehberliğinde, ölçme ve değerlendirme süreçlerinin geliştirilmesinde öğrencilerin akademik başarı süreçlerinin iyi analiz edilmesi gerekir. Bu araştırma da bu analizler için doğrudan veri sağlayıcı niteliktedir. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın yanı sıra ülkenin eğitim ve öğretim programlarının geliştirilmesinde görevli olan kurum, kuruluş ve kişiler için kaynak olması açısından bu araştırma önem taşımaktadır. Gazi Üniversitesi’nde yer alan fakülteler için geçerli olan bu araştırma, diğer üniversitelerde de bu alanda çalışan veya çalışacak olan araştırmacılar için kaynak niteliği taşıyacaktır. Bu çalışma aynı zamanda akademik başarıyı etkileyen aile, eğitim-öğretim programları, fiziki koşullarla ilgili düzenleme ve geliştirme gücüne sahip aktörlerin öğrencilerin akademik başarı nedenlerini bilmeleri, öğrenim gören öğrencilerin akademik başarılarının artırılması için gereken iyileştirme çalışmalarının gerçekleştirilebilmesi açısından önemlidir. Araştırmanın modeli tarama modelidir. Bu araştırmada yüksek akademik başarıya sahip üniversite öğrencilerinin başarılarının nedenleri nitel veri toplama yöntemleri ile derinlemesine incelendiğinden, araştırma nitel yöntem özellikleri taşımaktadır. Araştırmanın deseni, nitel araştırma desenlerinden olgubilimdir. Bu araştırmada incelenen olgu “akademik başarı”dır. Bu olguyu yaşayan ve bu olguyu dışa vurabilecek olan genel akademik not ortalaması yüksek öğrencilerden alınan görüşler doğrultusunda akademik başarı olgusu ve nedenleri ayrıntılı şekilde ortaya konulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu Gazi Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören ve genel akademik not ortalaması en yüksek olan son sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Belirlenen fakülte, bölüm ve anabilim dallarından toplam 46 öğrenci seçilmiştir. Gazi Üniversitesi’ne bağlı fakültelerin seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Bu fakülteler Diş Hekimliği, Eczacılık, Gazi Eğitim, Mimarlık ve Tıp fakültesi olmak üzere toplam beş fakülte olarak belirlenmiştir. Belirlenen fakülte, bölüm ve anabilim dallarında öğrenim gören öğrencilerin seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, 2018-2019 eğitim-öğretim yılının bahar döneminde görüşme yöntemi ile ve araştırmacı tarafından geliştirilerek kullanılan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu araştırmada geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, nitel araştırma ilke ve yöntemlerine uygun olarak yapılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; üniversite kademesinde yüksek akademik başarıya sahip öğrencilerin çoğunluğunun üniversite öncesi eğitim kademelerinde de akademik başarı düzeylerinin yüksek olduğu saptanmıştır. Bu başarılarının nedenleri ders çalışma, kişisel özellikler, öğretmen ve aile ve okul dışı faaliyetler olmak üzere dört tema altında toplanmıştır. Ders çalışma temasında düzenli ders çalışmanın; kişisel özellikler temasında okulu sevme ve dersleri etkili dinlemenin; öğretmen ve aile temasında öğretmenin başarı konusunda rehber olmasının ve son olarak okul dışı faaliyetler temasında kitap okuma ve bazı ders dışı faaliyetlerin vii başarılı olmada etkili olduğu saptanmıştır. Araştırmada öğrencilerin üniversite kademesinde başarılı olma nedenleri incelendiğinde; onların sınıf içi öğrenme sürecinde başarılı olma nedenleri; derse düzenli devam etme ve aktif katılım; sınıf dışı öğrenme sürecinde başarılı olma nedenleri ise farklı öğrenme stratejileri kullanmalarıdır. Bu stratejiler anlamlandırma ve yineleme stratejileridir. Öğretim elemanlarıyla ilgili nedenler incelendiğinde öğretim elemanının alan bilgisinin yeterli olması, öğretim sürecinde farklı öğretim yöntem-teknikler kullanması öğrencilerin başarılı olma nedenlerindendir. Aynı zamanda öğretim elemanlarının öğrencilere yaklaşımının olumlu olması ve öğrencilerini başarılı olma konusunda motive etmesi onların başarılı olmalarını sağlayan etmenlerdir. Derslerle ilgili nedenler incelendiğinde; ders içeriklerinin yeterli olması ve derslerin veriliş sırasının uygun olması öğrencilerin başarılı olma nedenleri arasındadır. Araştırmanın bir diğer sonucu; başarılı öğrencilerin çoğunlukla kampüs içi ve dışında sosyal ve akademik faaliyetlere katıldıkları yönündedir. Bunu sanatsal faaliyetler izlemektedir. Üniversitede yüksek başarıya sahip öğrencilerin üniversite öncesi kademelerde de yüksek başarılı olduğu sonucu göz önüne alındığında; temel eğitim kademesinden itibaren tüm kademelerdeki öğrenci başarısının sürdürülebilmesi için öğrenme ortamları buna uygun tasarlanmalıdır. Eğitimciler ve diğer ilgili paydaşların bu konuda gerekenleri yerine getirmeleri önerilmektedir. Düşük ve orta düzeyde başarı gösteren öğrencilerin başarı düzeylerini yükseltmeleri için öz düzenleme becerileri geliştirilmelidir. Öğrencilerin kendi kendine öğrenme becerisini kazanmalarını sağlamak ve öğrenmeyi kalıcı hale getirmek için öğrenme stratejileri ve bu stratejilerin kullanımı onlara öğretilmelidir.