Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının 21. Yüzyıl Becerileri ile Öğretmenliğe Hazır Olma Düzeyleri

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET ÇETİN

Danışman: Ekrem Levent İlhan

Özet:

Bu araştırmada, beden eğitimi öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri ile öğretmenliğe hazır olma düzeylerini ve buna ilişkin görüşlerini tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın modeli karma yöntem desenlerinden sıralı açıklayıcı desende tasarlanmıştır. Nicel boyutunda ilişkisel tarama deseni seçilmiştir. Araştırmanın evreni, Türkiye’deki üniversitelerde öğrenim gören beden eğitimi öğretmenliği bölümü son sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Örneklem seçiminde amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Çevik ve Şentürk (2019) tarafından geliştirilen "Çok Boyutlu 21. Yüzyıl Becerileri Ölçeği (ÇBYYBÖ)" ile Yıldırım ve Kalman (2017) tarafından Türkçeye uyarlanan "Öğretmenliğe Hazır Olma Ölçeği (ÖHOÖ)" kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde SPSS paket programı kullanılmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan ölçeklere ilişkin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı incelenmiş ve değerlerin güvenilir olduğu görülmüştür. Normallik varsayımları için öne çıkan çarpıklık basıklık değerleri incelenmiş ve dağılımın normal olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultuda nicel araştırmanın değişkenlerine göre öğrencilerin ölçeklerden almış olduğu puanlar arasında fark olup olmadığını belirlemek için One-Way Multivariate Analysis of Variance MANOVA analizi kullanılmıştır. Bu analiz neticesinde farkın kaynağını belirlemek için ise (Post Hoc) testlerinden Tukey testi kullanılmıştır. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon analizi, bağımsız değişkenin (21. yüzyıl becerileri) bağımlı değişkeni (öğretmenliğe hazır

vii

olma) yordamadaki güçlerini belirlemek amacıyla yapısal eşitlik modeli (YEM) analizi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise olgu bilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırma grubunun belirlenmesinde aykırı örnekleme yönteminden faydalanılmıştır. Bu bağlamda iki farklı çalışma grubu oluşturulmuştur. İlk grup nicel örneklem grubunda yer alan “ÇBYYBÖ” verilerine göre 21. yüzyıl becerileri puan ortalamalarına sahip en yüksek 5, en düşük 5 toplam 10 gönüllü katılımcıdan (çalışma grubu I) oluşmaktadır. Bir diğer çalışma grubu ise aynı örnekleme grubu içinden ve aynı yöntemle seçilen "ÖHO” ölçeği verilerine göre öğretmenliğe sahip olma puan ortalamalarına sahip en yüksek 5, en düşük 5 toplam 10 gönüllü katılımcıdan (çalışma grubu II) oluşmaktadır. Nitel verilerin toplanmasında 21. yüzyıl becerilerine ilişkin ve öğretmenliğe hazır olmaya ilişkin iki farklı yarı yapılandırılmış görüşme formundan faydalanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın nicel sonuçlarına göre beden eğitimi öğretmen adaylarının ÇBYYBÖ’den aldıkları toplam puan ortalamalarının katılıyorum ile kesinlikle katılıyorum düzeyi arasında yer aldığı dolayısıyla 21. yüzyıl becerilerine sahip olduklarını düşündükleri sonucu ile ÖHOÖ’den aldıkları toplam puan ortalamalarının orta ve yeterli düzey arasında yer aldığı dolayısıyla orta düzeyde ÖHO yeterliğine sahip olduklarını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Beden eğitimi öğretmen adaylarının her iki ölçekten (ÇBYYBÖ ve ÖHOÖ) aldıkları puanlara ilişkin MANOVA analiz sonuçlarına göre bütünleşik etkide akademik not ortalamasına ve cinsiyet değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşılırken, ailede öğretmen olma değişkenine göre ise anlamlı farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Yaş değişkenine göre de hem ÇBYYBÖ hem de ÖHOÖ’den alınan puanlara ilişkin Pearson-Korelasyon analiz sonuçlarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır. Araştırma kapsamında 21. yüzyıl becerilerinin ÖHO üzerine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılan YEM analizine göre SSLB alt boyutu ÖHOÖ toplam puanını anlamlı düzeyde yordamadığı görülmektedir. Bununla birlikte BTOB, EDPB, GİB ve KB alt boyutu toplam puanı anlamlı düzeyde yordadığı ve varyansın %29’unu açıkladığı tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma kapsamında YEM analizine ilişkin değişkenler arasındaki standardize edilmiş beta katsayılarının pozitif yönde olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda da nicel bulguları destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının görüşleri neticesinde 21. yüzyıl becerilerine ilişkin 6, öğretmenliğe hazır olma kapsamında 6 olmak üzere 12 temaya ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler : Öğretmenliğe Hazır Olma, 21. Yüzyıl, Beceri, Beden Eğitimi