Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İsmet MALAKCIOĞLU
Danışman: Melike Özer Keskin
Özet:
Bu çalışmanın amacı, Biyoloji ve Fen Bilimleri öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme düzeylerinin yansıtıcı yazmalarla belirlenmesidir. Bu amaçla çalışmada nicel veri toplama aracı olarak Öğretmen Yansıtıcı Düşünme Ölçeği, nitel olarak ise bilgi formu, yansıtıcı yazmalar ve görüşme tekniği kullanılmıştır. Durum çalışması olarak desenlenen araştırmada öncelikle Choy, Lee ve Sedhu (2019) tarafından geliştirilen “yaşam boyu öğrenme becerisini geliştirme, öz değerlendirme becerisi, benlik inancı ve öz yeterlik, nasıl öğretildiği hakkında farkındalık” boyutlarından oluşan Öğretmen Yansıtıcı Düşünme Ölçeği (ÖYDÖ) Türkçeye uyarlanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda amaçlı örnekleme yöntemi, ölçek uyarlama olan nicel boyutunda ise ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Nicel veriler, parametrik olmayan testlerden Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testi ile analiz edilmiş çalışmaya katılan 255 öğretmenin Öğretmen Yansıtıcı Düşünme Ölçek sonuçlarının cinsiyet, mezun olunan fakülte, branş, yaş ve deneyim açısından farklılaşmadığı görülmüştür. 3 Biyoloji, 2 Fen Bilimleri öğretmeni olmak üzere toplam 5 öğretmen ile sekiz hafta boyunca öğretmen kimliğini oluşturan bileşenler dikkate alınarak araştırmacı tarafından “öğrenme, öğretmenin rolü, öğretmenliğe dair algı, iyi öğretmen özellikleri, öğretmen metaforu, uzaktan eğitim, deneyim, meslektaş etkileşimi, geleceğe dair öngörü ve eleştirel bakış” temalarını kapsayan sorulardan oluşan yansıtıcı yazma etkinliği yürütülmüştür. Öğretmenlerle yapılan bireysel yarı yapılandırılmış görüşmeler sonrasında yansıtıcı yazmalar Moon (2009) tarafından geliştirilen yansıtma düzeylerine göre derecelendirilmiş, yazma ve görüşme verileri içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Öğretmenlerin daha çok tanımlayıcı (1. Düzey) ve bir miktar yansıtma içeren tanımlayıcı yazma (2. Düzey) düzeylerinde yazdıkları, sekiz haftalık yansıtıcı yazma etkinliklerinin ön test-son test olarak uygulanan ÖYDÖ test puanını etkilemediği görülmüştür. Yansıtıcı yazma için seçilen sorular, öğretmenlerin kendilerini, yürüttükleri dersi ve nasıl bir öğretmen olduklarını sorgulamalarını, öğretmenlikleri üzerine yansıtma yapmalarını sağlamıştır. Öğrenme, öğretmenliğe dair algı, öğretmen metaforu ve meslektaş etkilişimi temalarında öğretmenlerin ileri yansıtıcı yazma (4. Düzey) düzeyinde yazamadıkları tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: yansıtma, yansıtıcı düşünme, yansıtıcı yazma, öğretmen kimliği, biyoloji öğretmeni ve fen bilimleri öğretmeni.