Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kıvılcım Neşe AKDOĞAN
Özet:
Dünya Miras Alanları, sahip oldukları istisnai evrensel değerlerle, kültürel turizm odak noktalarıdır. Turizmin bu alanlara farklı boyutlarda birçok olumlu katkısına rağmen, miras değerlerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılmasını genellikle önemsemeyen turizm faaliyetlerinin olumsuz etkileri de görülmektedir. Bu nedenle, koruma ile turizm arasında hassas dengeyi öngören „kültürel miras yönetimiz dünyanın gündemindedir. Dünya Miras Alanlarızna yönelik hazırlanan „yönetim planlarız, karşılıklı etkileşim içerisinde olan koruma ve turizm politikalarını, miras değerlerine özgü bir biçimde içermekte, hedef ve eylemleri tanımlanmaktadır. Bu tezin kapsamında, uygarlığın tarihsel süreçteki gelişiminin kanıtları ve insanlığın ortak değerleri olan Dünya Miras Alanlarıznı koruma ve yaşatmada ve/veya sürekliliğini sağlamada; „yönetim boyutuz en önemli araç olarak kabul edilmiştir. Bu yaklaşımla; Dünya Miras Alanlarıznda turizmin baskısı nedeniyle, yönetim planlarında sürdürülebilir turizm temel ilke olarak değerlendirilerek, bu kapsamda başarılı olan örnekler İngilterezde Bath Kenti Dünya Miras Alanı, İtalyazda Syracuse ve Pantalica Kayalık Nekropolü Dünya Miras Alanı, Portekizzde Oporto Tarihi Merkezi Dünya Miras Alanı incelenmiştir. Dünya Miras Alanı statüsündeki İstanbulzun Tarihi Alanları, dünya ölçeğinde önemli bir turizm merkezi olmasına karşın, bugüne değin onaylanmış ve uygulamaya aktarılmış yönetim planı olmaması nedeniyle bu tez çalışmasında örneklem alan olarak belirlenmiştir. Örneklem alan üzerinde öncelikle, turizm faaliyetleri ile yönetim planının etkileşimi, paydaşlar tarafından ortaya konulan turizm strateji ve eylemleri sorgulanmıştır. Alan incelemesi ve anket çalışmaları sonucunda İstanbulzun Tarihi Alanlarıznda gerçekleştirilen turizm faaliyetleri ve turizm altyapısının niteliği ile ziyaretçilerin alanın sahip olduğu evrensel değere ilişkin farkındalıkları belirlenmiştir. Böylece elde edilen veriler; sürdürülebilir turizm ilkeleri temel alınarak, Dünya Miras Alanıznın yönetiminde turizm hedef ve eylemlerinin etkinliği yönünde değerlendirilmiştir. Rehber niteliğindeki bu hedef ve eylemler; İstanbulzun Tarihi Alanları yönetim planı hazırlık çalışmalarına olduğu kadar, diğer Dünya Miras Alanlarına ilişkin yönetim planlarında da turizmin önemli bir bileşen olarak değerlendirilmesini ve/veya yadsınmamasını sağlayacaktır. Sonuç olarak; Türkiyezde uygulanabilecek, yönetim planlarının elde edilmesi sürecinde temel alınacak bir yönetim planı öneri formatı geliştirilmiş ve kültürel miras yönetimine ilişkin sürecin daha etkili yürütülmesi için koruma mevzuatında yapılması gereken değişiklikler önerilmiştir.